Veel kinderen en jongeren besteden een groot deel van hun vrije tijd achter het computerscherm, met games of met hun smartphone of tablet. Misschien ben je als ouder niet zo ervaren met die technologie of twijfel je hoe je hiermee moet omgaan.
Het internet is heel populair bij kinderen en jongeren. Chatten, Facebook of Twitter, informatie opzoeken, e-mails sturen, games spelen, muziek en films downloaden: in onze informatiemaatschappij zijn de mogelijkheden eindeloos. Tegelijk houdt internet een aantal gevaren in: kinderen en jongeren komen in contact met informatie en materiaal dat niet aangepast is aan hun leeftijd, ze kunnen er contact leggen met personen met slechte bedoelingen,…
Je kunt je kinderen op een goede manier leren omgaan met internet, door ze te informeren, te waarschuwen en een goede attitude aan te leren. Uiteraard ga je anders te werk bij jonge kinderen dan bij adolescenten. Bij jonge kinderen kun je de pc in de woonkamer zetten en samen op online ontdekking gaan, maar adolescenten vinden het helemaal niet leuk dat ouders meekijken of de websites controleren waarop ze gesurfd hebben.
Deze websites kunnen je helpen om jezelf en je kinderen veilig wegwijs te maken op het internet:
Geef als ouder het goede voorbeeld!
We leven in een beeldentijdperk en delen zelf vaak lustig foto's van onze kinderen online. Wanneer je kinderen oud genoeg zijn, vraag dan hun toestemming om foto's te delen, én leer hen zelf ook aan respect te hebben voor het recht op privacy van anderen. In dit artikel van VPNGids Nederland lees je meer over de risico's van het online delen van kinderfoto's en ontdek je handige tips over hoe je kinderfoto's op een verantwoorde wijze kan delen.
Kinderen en jongeren maken enorm veel gebruik van sociale netwerksites zoals Facebook. Ze leggen daar voornamelijk contact met hun eigen vrienden van school, de jeugdbeweging of de sportclub, maar soms zoeken ze ook nieuwe contacten op of aanvaarden ze 'vriendschapsverzoeken' van onbekenden. Soms ontstaan er zo liefdesrelaties die enkel en alleen online bestaan. In de meeste gevallen is dit ongevaarlijk. Wanneer de onbekende aan de andere kant van het gesprek echter slechte bedoelingen heeft, of niet is wie hij/zij beweert te zijn, dan is er sprake van 'grooming'.
Mediawijs biedt op hun website een dossier over cyberliefde aan. Medianest verzamelt alle informatie over relaties en seksualiteit online.
Soms worden kinderen ongewild geconfronteerd met seksueel getinte beelden. Kinderen jongeren dan 11 jaar zijn daar nog niet aan toe en kunnen hierdoor een negatief beeld krijgen van seksualiteit. Ouders kunnen dit kaderen binnen een bredere seksuele opvoeding en duidelijk maken dat seks wel leuk is als je van iemand houdt, maar niet wanneer je er nog niet klaar voor bent. Eventueel kun je als ouder overwegen software te installeren die bepaalde informatie filtert. Zie ook de pagina Hulp bij de opvoeding voor info over seksuele opvoeding.
Adolescenten daarentegen gaan soms zelf op zoek naar seks op het internet. Op zich heeft dat geen negatieve gevolgen, maar problematisch is dat seks vaak agressief en seksistisch voorgesteld wordt. Jongeren die vaak naar zo’n beelden kijken, kunnen een positieve attitude ontwikkelen ten aanzien van seksueel geweld of bepaalde man-vrouwbeelden. De website www.seksualiteit.be biedt advies over omgaan met jongeren die porno kijken. Op www.pimento.be en www.allesoverseks.be vinden jongeren betrouwbare informatie over seksualiteit.
Daarnaast kunnen jongeren zelf seksueel getinte beelden versturen of op het internet plaatsen. Dat heet ook wel 'sexting', gebaseerd op het Engelstalige woord voor sms'en: 'texting'. Ook hierover is het belangrijk te praten met je kinderen. Vergeet immers niet dat seksuele of naakte beelden van minderjarigen op het internet plaatsen of downloaden verboden is in België. Leg ook goed uit dat als iets eenmaal op het internet heeft gestaan of verstuurd is geweest, die foto nooit meer volledig gewist kan worden.
Op deze mediawijze website kunnen jongeren adviezen en tips lezen over sexting, maar ook voor ouders is er specifieke informatie voorzien.
Op Medianest vind je weetjes over sexting en tips om hierover te praten met je tiener.
Sociale netwerksites worden ook soms gebruikt als medium om te cyberpesten. Dit is een ernstige en niet te onderschatten vorm van pesten. Soms denken kinderen of jongeren dat op het internet er geen regels gelden en ze kunnen doen of zeggen wat ze willen. Die indruk krijgen ze natuurlijk ook door de volwassenen die in allerlei commentaar-secties van websites of Youtube-filmpjes hun gal komen spuwen. Cyberpesters maken bovendien soms bewust gebruik van de anonimiteit die het internet hen kan bieden. Lees nog meer over cyberpesten bij Mediawijs. Indien je vermoedt dat je kind slachtoffer of dader is van cyberpesten, praat er dan zeker over met hem of haar. Zoek naar oplossingen of leg uit wat kan en wat niet kan. Child Focus geeft tips over het voorkomen van cyberpesten en reageren op cyberpesten. De website Praat over pesten biedt informatie en tips voor kinderen en jongeren, die gepest worden of zelf (meedoen aan het) pesten, en voor ouders, opvoeders en jeugdwerkers.
Als ouder stel je misschien vragen bij games: zijn ze verslavend of wekken ze agressie op? Als je kinderen veel tijd spenderen aan games, is het belangrijk goede afspraken te maken: wanneer, hoeveel, welke games en welke niet, eerst huiswerk doen, niet vlak voor het slapengaan,… Echt problematisch is het pas als de schoolprestaties achteruit gaan, je kind geen interesses meer heeft op andere gebieden of wanneer je kind geïrriteerd is op plaatsen of momenten waar het niet kan spelen.
Onderzoek kon tot nu toe nog niet uitwijzen of games al dan niet agressie teweegbrengen bij kinderen en jongeren. Vaak wordt uit het oog verloren dat games niet alleen gewelddadig kunnen zijn, maar ook discriminerend: mannen en vrouwen worden stereotiep voorgesteld, de ‘helden’ zijn meestal blank,… Als ouder kun je hierover praten en de beelden aftoetsen aan de realiteit. Er bestaan hulpmiddelen om de inhoud van spelletjes te beoordelen: de leeftijdsgrenzen op de verpakking zijn gebaseerd op de criteria geweld, angst, seks, alcohol en drugs, discriminatie en taalgebruik.
Maar games hebben niet alleen hun negatieve kanten: kinderen leren op deze manier omgaan met de computer en visuele informatie, strategieën te ontwikkelen, procedures en regels te onthouden en toe te passen. Sommige spelletjes zijn ook speciaal ontworpen om kinderen belangrijke lessen mee te geven, zoals het voorbeeld Master F.I.N.D. hierboven. En waarom probeer je als ouder niet zelf eens het spel uit? Op de websites Mediawijs en Medianest vind je veel info over gaming en tips hoe hier als ouder mee om te gaan.
Smartphones en tablet zijn bijna onmisbaar geworden in het leven van de adolescent. Jongeren willen op elke plaats kunnen communiceren met hun vrienden, niet enkel via sms of om op te bellen, maar ook via Whatsapp, Snapchat, Instagram, Facebook, etc. Steeds meer bezorgde ouders geven hun kind al op jongere leeftijd een gsm of smartphone. Wanneer er iets is, kunnen ze elkaar altijd bereiken. Hou toch een aantal zaken in je achterhoofd wanneer je je kind een smartphone geeft:
Je leest meer over hoe kinderen en jongeren een smartphone of tablet veilig kunnen gebruiken in de onderzoeksresultaten van 'Net Children go Mobile'.
