De meeste ouders zijn verbaasd hoe snel hun kind leert en groeit. Voor het merendeel van de kinderen verloopt die ontwikkeling spontaan. Bij een kleine groep van kinderen wordt die normale ontwikkeling gehinderd door een ontwikkelingsstoornis.
Een ontwikkelingsstoornis is een psychisch of neurologisch probleem in de kindertijd of adolescentie, waardoor die kinderen of jongeren niet normaal kunnen deelnemen aan het dagelijks leven. Voorbeelden zijn dyslexie, autisme, ADHD...
Sommige stoornissen zijn aangeboren of ontstaan tijdens de vroege kindertijd. Ze hebben een erfelijke oorzaak of ontstaan naar aanleiding van een ingrijpende gebeurtenis. Bepaalde ontwikkelingsstoornissen blijven het hele leven parten spelen, terwijl andere slechts tijdelijk van aard zijn. Veel ontwikkelingsstoornissen komen samen voor of gaan gepaard met andere problemen.
Een ontwikkelingsstoornis zorgt ervoor dat kinderen meer moeite hebben met bepaalde activiteiten dan hun leeftijdsgenoten. De gevolgen uiten zich op verschillende terreinen: op lichamelijk, emotioneel en sociaal vlak. Negatieve reacties uit de omgeving kunnen de problemen nog doen toenemen.
Een vroege diagnose voorkomt vaak verdere problemen. Er zijn vier erkende Centra voor Ontwikkelingsstoornissen die een diagnose stellen. Ze staan niet in voor de behandeling, maar bieden wel een overzicht van de mogelijkheden en geven onafhankelijk advies. Een team van kinderneurologen, psychologen, psychiaters, maatschappelijk werkers, kinderartsen, kinesisten, logopedisten… onderzoekt het kind.
De centra richten zich specifiek naar baby’s, peuters en kleuters en hun ouders. Hou wel rekening met een wachttijd van enkele weken tot maanden.
Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen Gent
Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen Leuven
Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen Antwerpen
Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen Brussel
De Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) hebben vaak een speciaal kinder- en jongerenteam die zich bezig houdt met psychische, psychiatrische en psychosociale problemen. Adressen vind je op www.overlegplatformsggz.be.
Wil je meer weten over thema’s in de geestelijke gezondheidszorg, dan kun je terecht bij het documentatiecentrum van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG) of je vindt ook informatie bij het Kenniscentrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Zie al onze links hierover op de webpagina psychische problemen.
Revalidatiecentra onderzoeken en behandelen kinderen met ontwikkelingsproblemen. Er is een team van artsen, maatschappelijk werkers, psychologen, logopedisten, kinesisten en ergotherapeuten. Je kan er niet rechtstreeks terecht, maar wel na doorverwijzing van een arts. Adressen vind je bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH).
Wie zoekt naar een zelfhulpgroep rond een specifieke ontwikkelingsstoornis, kan beroep doen op de zelfhulpgids.
Voor informatie over ADHD en hulp onder de vorm van een telefonisch of persoonlijk gesprek, kun je je wenden tot Centrum ZitStil (070/ 222 135 = ADHD-consultatielijn. Elke donderdag van 9u15 tot 12u15 - € 0,30 per minuut voor telefoon, € 0,60 voor GSM.)
Wil je meer weten over autisme, dan kun je terecht bij:
Autisme Centraal (09/ 238 18 18)
Participate: met informatie, video's en hulpmiddelen om de ontwikkeling van je kind te ondersteunen
Vlaamse Vereniging Autisme: met informatie en activiteiten voor personen met autisme en hun omgeving.
Bij de autismetelefoon (078/ 152 252) kun je terecht voor een luisterend oor.
Leerproblemen zijn een specifieke vorm van ontwikkelingsstoornissen. Één kind op tien heeft leerproblemen. Deze kinderen hebben moeite met lezen (dyslexie), schrijven (dysorthografie), rekenen (dyscalculie) of hebben het moeilijk om te gaan met non-verbale communicatie (niet-verbale leerstoornis of NLD). Toch zijn ze niet minder intelligent. De stoornis is aangeboren, hardnekkig en vaak erfelijk. Omdat ze in mindere mate succes ervaren dan hun leeftijdsgenootjes, weerspiegelt dit zich in hun gedrag. De kinderen raken ontmoedigd en gaan niet meer graag naar school, verliezen hun zelfvertrouwen of worden agressief.
Vermoed je een leerprobleem bij je kind, dan is de school de eerste instantie die je kan aanspreken. Samen met de leerkracht of een CLB-medewerker kun je overleggen hoe het probleem aan te pakken. Wat extra ondersteuning kan helpen om de moeilijkheden te verhelpen.
Letop! heeft een agenda met activiteiten, een infotheek en een forum over leerstoornissen.
Eetstoornissen, zoals anorexie en boulimie, treden vaak op bij jonge meisjes, net voor of aan het begin van hun puberteit. Complexe psychische problemen liggen aan de basis van het gedrag. Het beperken van eten en de obsessie door het gewicht kan leiden tot een levensbedreigende situatie.
Heb je vragen over eetstoornissen en de preventie en behandeling ervan, dan zijn deze sites interessant: www.eetstoornis.be en www.eetexpert.be.
Adressen van zelfhulpgroepen vind je in de zelfhulpgids.
Een depressie komt jammer genoeg vrij vaak voor op deze leeftijd. Een aantal symptomen doen een depressie vermoeden. Kinderen voelen zich wanhopig, hulpeloos en verdrietig. Ze hebben geen zin meer in dagelijkse activiteiten en zijn futloos. Op school hebben ze moeite zich te concentreren. Ze verliezen in korte tijd veel gewicht of gaan net heel veel eten. ’s Nachts worden ze vaak wakker door rusteloze dromen. Alle aspecten van het leven worden bepaald door een gevoel van neerslachtigheid. Een depressie moet ernstig genomen worden: vaak ligt het aan de basis van een zelfdoding bij jongeren.
Heb je een vermoeden van zelfdodingsgedachten bij je kind, is het van groot belang dit ernstig te nemen. Je kan contact opnemen met het Centrum ter Preventie van Zelfdoding, zelfmoordlijn: 1813 of via chat.
Informatie, tips en getuigenissen van lotgenoten-ouders vind je op de site 'Help! mijn kind denkt aan zelfmoord'.Meer informatie over de zelfdodingsproblematiek vind je bij de suïcidepreventiewerking van de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg.
Lees hier meer over psychische problemen.